Iedereen die op de manege rijdt heeft wel een lievelingspaard of pony, of in ieder geval voorkeur voor bepaalde type paarden. Dit is ook heel logisch, want net als mensen zijn paarden wezens met een eigen karakter en “gebruiksaanwijzing”, met de ene mens kan je ook beter overweg dan met de ander.
Wanneer we een paard observeren of analyseren dan kan je paarden grofweg indelen in twee duidelijke uitersten: enerzijds die paarden met veel energie, altijd voorwaarts en snel, zij hebben ook vaak de neiging om op hol te slaan. Deze paarden zijn extrovert, Olily is daar een goed voorbeeld van. Daar tegenover staan de paarden met heel wat minder energie, zij hebben eerder de neiging om te vertragen of te stoppen, ze worden wel eens als sloom bestempeld. Deze paarden zijn introvert, Ofke is daar een goed voorbeeld van.
Heb je een paard ingedeeld in de categorie introvert of extrovert, kan je hem hierna ook nog onderverdelen in Left Brain of Right Brain. Paarden gebruiken de linkerhersenhelft bij het leren, terwijl in de rechterhelft het vluchtinstinct ligt opgeslagen. Paarden die je kan indelen onder Left Brain zijn moedig, zelfverzekerd en kalm. En paarden die je kan indelen onder Right Brain zijn angstig, onzeker en zenuwachtig.
De kunst is elk moment in te schatten in welke modus jouw paard zich bevindt: denkt hij meer met zijn linkerhersenhelft of met zijn rechterhersenhelft?
Deze Horsenality-profielschets is een momentopname; geen enkel paard is immers heel de tijd paniekerig, opdringerig, uitbundig, noem maar op. Het gaat over de grote tendensen, net zoals bij de karakters van mensen. Zelfs de meest kalme persoon zal wel eens zenuwachtig zijn voor een examen of een test, verlegen mensen kunnen in bepaalde situaties ook best vrolijk en uitbundig zijn…
Het gedrag van je paard kan bovendien heel sterk variëren naargelang de omgeving, bijvoorbeeld in de manege is je paard heel zelfverzekerd en kalm maar op wedstrijd of alleen op wandeling gedraagt hij zich helemaal anders. Dat is volkomen normaal, want de Horsenality van een paard bestaat uit de combinatie van vier factoren: aangeboren eigenschappen, aangeleerd gedrag, omgevingsfactoren en temperament.
Als je naar de pony’s van de manege kijkt kan je toch wel in grote lijnen aangeven of ze left brain introvert/extrovert of right brain introvert/extrovert zijn
Jolly
Jolly is snel en heeft veel energie, waardoor ze extrovert is. Ook is ze ondeugend, stout, dominant, moedig, zelfverzekerd en eigenzinnig. Als je naar het schema kijkt kan je Jolly dus indelen onder Left Brain extrovert.
Luna
Luna is in haar stal heel duidelijk Right Brain introvert, ze is heel wantrouwend en onzeker, op stal slaat ze ook vaak tegen de muur met haar achterbenen en bijt ze uit onzekerheid. Onder het zadel is Luna juist weer super meewerkend en kan je haar indelen onder Left Brain, ze is namelijk met rijden heel moedig, nooit ergens bang voor en Luna leert heel snel. Luna voelt zich dus duidelijk in haar stal niet op haar gemak waardoor ze Right Brain lijkt, maar als je goed naar Luna kijkt in de paddock/ weiland en in de rijbak is ze misschien toch Left Brain extrovert.
Whisper
Whisper is een duidelijke Right Brain introvert en iedereen die wel eens met hem heeft gesprongen zal dat herkennen. Whisper is heel erg onzeker en als iets ook maar anders is dan normaal kan hij over-reactief, angstig en zenuwachtig worden. Zo is hij laatst bij een andere hoefsmid geweest dan normaal, deze hoefsmid kreeg zijn ijzers er niet onder. Door zijn onzekerheid werd hij onvoorspelbaar. Hij was eerst heel erg in zichzelf gekeerd, dit merkte je doordat hij eerst heel rustig bij de hoefsmid stond en ineens verstijfde en ontplofte, hij was niet meer in staat om na te denken met als gevolg dat hij als een kip zonder kop door de stal heen rende. De oude hoefsmid kwam uiteindelijk om hem te beslaan en er was niks aan de hand. Net als met springen kan hij ineens veranderen van een meewerkend paard in een paard dat gespannen en onvoorspelbaar wordt. Extra toelichting Right Brain Introvert: Dit paard kan gespannen zijn maar is in de meeste gevallen zijn ze stil en volgzaam maar daar in tegen erg wantrouwend. Dit paard bevriest eerst voordat hij ontploft en is erg onvoorspelbaar. Doordat ze verlegen zijn houden ze zichzelf vaak op de achtergrond en kan het zelfs zo erg worden dat ze compleet in zichzelf keren en van de wereld raken, dit wordt ook wel Catatonic genoemd.
Casanova
Casanova is een type Left Brain Extrovert. Hij is moedig, zelfverzekerd en kalm. Soms heeft hij heel veel energie, maar op het andere moment als hij geen zin meer heeft is hij heel eigenwijs en stout. Extra Toelichting: Dit paard heeft een uitgesproken karakter, is slim, speels, nieuwsgierig en is vriendelijk en tevreden met zichzelf. Deze paarden zijn ook vaak ‘mouthy’, dat betekend dat hij graag dingen in zijn mond heeft en happig kan zijn. Deze paarden vervelen zich snel en daarom is het als eigenaar zijnde belangrijk om uitdagingen op te zoeken en er vooral plezier in te houden. Dit paard heeft veel afleiding nodig, een spelletje spelen en weer door gaan naar de ander. Als je te lang in oefeningen blijft hangen kan dit paard vervelend gedrag vertonen, hij zal op eigen initiatief dingen gaan doen en zo jouw signalen negeren.
Bobo
Bobo is Left Brain Introvert. Ongemotiveerd/Lui, koppig. Extra toelichting: deze paarden zijn minder speels maar niet minder slim. Deze paarden komen vaak ongemotiveerd en suf over en moeten veel bezig gehouden worden om verveling te voorkomen. Ook doen deze paarden vaak een moord voor snoepjes. Dit paard is vaak ontspannen in zijn lichaam en spieren net als in zijn geest
Olily
Olily heeft een paar eigenschappen van een Right Brain Extrovert. Ze is snel, heeft een hoge halshouding is impulsief en kan niet stilstaan. Toch is ze ook wel weer zelfverzekerd en bijvoorbeeld met springen of buitenrit is ze niet snel bang, waardoor ze ook wat Left Brain eigenschappen heeft. Extra Toelichting: een right brained paard denkt vanuit instinkt en kan daarom ook erg gevaarlijk worden. Mochten ze gevaar ruiken dan reageren ze direct met alle gevolgen van dien. Ze doen vaak dingen zonder er over na te denken en houden vaak alles in de gaten. Een kenmerk van deze paarden is dat ze vaak veel spanning in hun lichaam hebben. Een geheven hoofd, gespannen bovenlijn en gespannen spieren. Vaak zijn deze paarden erg tegendraads en doen ze niet wat je van ze vraagt, dit kan door angst komen. Echte Right Brain extrovert paarden hebben wij niet op de manege.
Moet je nu een keer op een paard/pony rijden die jou qua type totaal niet ligt, hieronder een paar tips hoe je met elk van deze types om moet gaan. Met Ofke dus het omgekeerde doen dan dat ze verwacht, haar bezig houden, ze is vooral “sloom” omdat ze intelligent is en zich snel verveeld, ga maar eens met haar naar buiten dan is ze ineens voorwaarts. Bij Whisper de tijd nemen en zelf rustig blijven, zelfs een beetje traag worden, hij denkt eerder aan vluchten dan aan leren dus niet teveel forceren. Jolly kan je steeds blijven uitdagen, nieuwe dingen doen, Left Brain paarden zijn heel intelligent en leren snel. Een Olily bijvoorbeeld een job geven, zorgen dat ze met jou bezig is in plaats van met rennen.
Bron: paardenmanieren.be
Parelli